Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên. Những chia sẻ về chánh niệm, tỉnh giác và tình thương, ứng dụng trong đời sống hằng ngày.
Một khổ đau chung. Khi ta
gặp khổ đau chúng ta thường có cảm tưởng rằng cuộc đời này chỉ toàn khổ đau và
đổ vỡ. Nhưng ta quên rằng mình không phải chỉ là cái khổ đau đó, thật sự chúng
ta rộng lớn hơn cái khổ đau đó.
Trong Kinh chép rằng có vị
giải thoát như vậy ngay trong điều kiện mù lòa, tàn tật hoặc bịnh hoạn liên tục,
v.v... Hiểu như vậy để thấy rằng giải thoát không cần phải loại trừ đau khổ.
Cái năng lực của buông xả
và thấy biết sẽ giúp chúng ta thấy rằng cái gì hư ảo tự nó hủy diệt và cái gì
chân thật sẽ tự hiển bày mà không cần phải dùng tới nhiều nỗ lực của ý chí và ước
mong lẩn tránh nào.
thanh thản lòng thiền
Hạnh phúc cũng không bao giờ có nghĩa là dửng dưng trước sự có mặt của khổ đau. Vì thật ra chính ý thức về khổ đau giúp ta nhận diện ra được những vướng mắc của mình, và tiếp xúc lại với những điều kiện hạnh phúc đang có mặt chung quanh ta. Mà cũng đâu cần gì chờ đợi đến khi gặp khổ đau bạn hả, vì lúc nào ta cũng vẫn có thể quay lại để thấy rõ những gì đang có mặt.
Trong kinh có dạy rằng, trong mỗi chúng ta đều có những đức tính
căn bản của sự an tĩnh và trong sáng. Vì vậy mà hạnh phúc cũng chỉ là một biểu
hiện tự nhiên thôi, nếu như ta biết lắng yên, buông bỏ những tìm cầu hạnh phúc
theo ý riêng tư của mình. Cũng như bản chất của ánh sáng là toả chiếu, cho nên
một ánh trăng thì tự nó sẽ toả sáng, thế thôi.
Ở gần sở tôi có một hồ nước rộng, có những ngày im gió mặt nước phẳng lặng như gương, phản chiếu rõ bầu trời xanh và mây trắng lặng yên trôi. Thỉnh thoảng, có một chiếc lá của tàng cây cạnh bên hồ rơi xuống, chạm khẻ vào mặt nước gợn thành một làn sóng thật nhẹ lan rộng ra xa.
Một cái thấy sáng tỏ về sự thật của mọi hiện tượng sẽ có thể chuyển hóa được những phiền não của ta.
Một con khỉ ngồi như đang trầm tư suy nghĩ một điều gì, hai tay nó che lỗ tai lại, có một con chim én bay ngang và hót. “Dù không lắng nghe, buông một bàn tay ra, chim én.”
Even when not listening,
lift up one hand—
The cuckoo!
Dù ta không lắng nghe, tiếng chim vẫn hót. Hạnh phúc vẫn có mặt. Có lẽ ta chỉ cần đơn giản biết bỏ tay che ra thôi.
Giống như những vị khất sĩ đi khất thực trong một ngôi làng, tiếp nhận được những gì được đặt trong bình bát của mình, với một tâm tiếp nhận bình đẳng.
Biết rõ chứ không cần phải trở về...
Trong một bài kinh, đức Phật khuyên ta hãy biết rõ tất cả những hành động của mình trong đời sống hằng ngày. Nhưng nếu như trong cuộc sống mà ta cứ phải liên tục chú ý đến mỗi hành động của mình, thì việc ấy có lẽ không thực tế lắm, mà đôi khi còn là một trở ngại nữa bạn hả!
Thật ra tôi nghĩ, chúng ta khó có thể nào mà cứ liên tục chú tâm đến mọi việc xảy ra. Nếu như “ta” lúc nào cũng cứ phải chú ý đến từng hành động, mỗi việc làm của mình, thì chắc chắn là “ta” sẽ mệt mỏi lắm. Nhưng chúng ta nên tìm hiểu sâu hơn lời Phật dạy về việc “biết rõ việc mình đang làm”, và với một cái nhìn rộng lớn hơn.
Này Ananda, chúng Tỷ-kheo còn mong mỏi gì nữa ở Ta! Này Ananda, Ta đã giảng Chánh pháp, không có phân biệt trong ngoài (mật giáo và không phải mật giáo), vì này Ananda, đối với các Pháp, Như Lai không bao giờ là vị Ðạo sư còn nắm tay (còn giữ lại một ít mật giáo chưa giảng dạy)
Trường Bộ Kinh. Digha Nikaya. 16. Kinh Ðại Bát-Niết-Bàn. (Mahàparinibbàna sutta)
Bản chất ánh sáng là tỏa chiếu
Tôi nghĩ, một người có hạnh phúc vì người ấy là một người hạnh phúc. Bản chất của ánh sáng là toả chiếu, cho nên một hạnh phúc thì sẽ là hạnh phúc, thế thôi.
Ở vùng tôi ở có rất nhiều những khu rừng sồi. Những buổi sáng sau một cơn mưa, bước ra ngoài tôi thấy những hạt sồi (acorn) nhỏ rơi rụng đầy trên con đường nhỏ. Tôi biết một hạt sồi ấy, tuy nhỏ bé, nhưng nó tàng chứa đầy đủ bản chất của một cây sồi to lớn. Hạt acorn chính là nguyên nhân chánh cho sự có mặt của cây sồi.
Tôi cám ơn sự chăm sóc của anh và nói cho anh ta nghe về những sở thích ăn uống của tôi. Tôi nói rằng tôi thường không ăn điểm tâm gì nhiều, nhưng thích uống cà phê mỗi buổi sáng.
Anh trả lời, với một giọng rất ngạc nhiên: “Bà uống cà phê à?” Tôi chợt ý thức ngay là tôi mới vừa tự thú một lỗi lầm trong sự tu tập của mình với anh ta. Tôi cần phải suy nghĩ thật nhanh tìm một lối thoát, một lời giải thích, mà phải cho khôn khéo nữa kìa! Phải làm sao để vẫn giữ được cái uy tín "tâm linh" của mình, rằng sự thật là tôi cũng không cần uống cà phê cho lắm!
Ai cũng biết mình sai.
Trong những buổi chia sẻ, tôi thường nói rằng trong chúng ta thật ra ai cũng đều biết mỗi khi mình làm một việc gì đó không đúng, không tốt. Cho dù có cố gắng giải thích hay bào chữa điều gì đi nữa, chúng ta vẫn có thể cảm nhận rằng mình đã sai.
Đa số thường ít ai đồng ý với nhận xét ấy của tôi, và cho rằng người ta làm sai vì họ không nhận ra rằng mình đã sai. Tôi cũng hiểu điều đó!
cọng cỏ ba lá lung lay
Basho là một vị thiền sư thi sĩ Nhật Bản sống vào thế kỷ thứ 17. Ông cũng đã được công nhận như một nhà thơ Haiku nổi tiếng nhất của mọi thời đại. Có lần,
Basho chia sẻ về nghệ thuật làm thơ của mình như sau,
“Trong khi viết, ta đừng để mình bị ngăn cách với thực tại, dầu chỉ là một khoảng cách mỏng như một sợi tóc. Ta chỉ có thể hiểu được cây thông từ ngay chính cây thông, ta chỉ có thể học cây trúc từ chính ngay cây trúc… và sự đồng nhất ấy tự nó sẽ sáng tạo nên bài thơ của mình.”
Và cũng vậy, tôi nghĩ ta chỉ có thể tiếp xúc được với
sự sống của mình từ ngay chính nơi thực tại này, với một trải nghiệm trực tiếp, mà không thể qua một lý
thuyết hay bằng một đường lối nào khác hơn.
Buổi sáng thức dậy nơi rừng núi tôi nghe tiếng chim
hót vang. Có một con chim gõ mõ nào đó tiếng gõ đều vọng xuống từ trên núi.
Sáng nay tôi một mình đi xuống thiền đường. Con đường trải đá xanh nằm hòa vào
suối lá và cây rừng. Con suối nhỏ thật nhiều nước sau một ngày mưa. Tôi đi một
mình leo lên con dốc giữa rừng núi bao la còn chìm trong sương sớm.
Không làm rơi
Hạt sương nhỏ sớm mai
Cọng cỏ ba lá lung lay
Basho
— Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên
Chuyển hóa khổ đau quá khứ trong hiện tại. Khổ đau trong hiện tại là một
cái thực, nhưng cái tưởng của ta về nguyên nhân trong quá khứ có thể chỉ là ảo.
Giới Thiệu Sách Mới
Không Phủi Cũng Rơi
khám phá một tuệ giác và an nhiên nội tại
✎﹏﹏﹏﹏﹏﹏
Trong một cuộc sống có quá nhiều biến động bất ngờ, cùng với những biến cố
chưa từng có xảy ra, khiến lòng người cảm thấy rất bất an.
Đôi khi vì mong cầu có được một nơi nương tựa an ổn,
mà người ta lại vội vã đi tìm những phương pháp, hoặc một nơi chốn hứa hẹn sẽ
mang lại cho ta một sự yên bình nào đó. Nhưng rồi ta cảm thấy thất vọng, vì
phương pháp nào cũng có giới hạn của nó, và tất cả rồi cũng sẽ đổi thay, không
có gì là vững vàng mãi được.
Nhưng điều ấy giúp ta quay lại, và khám phá ra một sự
thật rất kỳ diệu, là trong mỗi chúng ta đều đang có sẵn một sự sự tĩnh lặng và
quân bình rất tự nhiên. Một tuệ giác trong sáng và sự an nhiên rộng mở vốn sẵn
có, mà ta không cần phải nỗ lực để tìm cầu hay đạt đến.
Quyển sách nhỏ này chia sẻ hành trình quay trở về và
khám phá ấy, mong được độc giả tiếp nhận như một người bạn thân quen. Bạn có
thể mở ra đọc vài dòng, vài đoạn, không cần phải theo một thứ tự nào hết. Như
một ngày đi giữa rừng thu, với nhiều chiếc lá đủ màu khác nhau trên con đường
nhỏ. Bạn có thể nhặt lên một chiếc lá nào thích hợp với tâm trạng mình. Mỗi tờ
lá, tuy màu sắc khác biệt, nhưng cũng đều chứa đựng toàn vẹn một mùa thu của
đất trời.
Bạn hãy chiêm nghiệm lại những gì mình đọc bằng ngay
sự sống của chính mình, thay vì dựa vào suy luận hay lý thuyết. Hy vọng mỗi
trang trong quyển sách này sẽ mang lại cho bạn một sự nhẹ nhàng, bình yên hay
một niềm vui nhỏ nào đó. Xin mời bạn cùng tôi đi với nhau trên hành trình khám
phá này, về một tuệ giác và an nhiên vốn sẳn có trong ta.
Phần I – Chỉ là tiếng nước xao. Cởi mở và tiếp nhận.
Chúng ta không thể tiếp xúc với hiện tại bằng một sự tập luyện hay cố gắng nào
hết, nhưng bằng một thái độ buông thả tự nhiên, quan sát, và cho phép những gì
đang có mặt. Sự có mặt đòi hỏi một sự tiếp nhận rộng mở. Vì những cố gắng nỗ lực
tìm cầu của ta có thể vô tình làm giới hạn đi một cái biết chân thật và tự
nhiên.
Chúng ta không thể nào vừa có mặt với hiện tại mà cũng
lại vừa có một ý muốn làm cho nó khác đi, vì khi cố gắng thay đổi thực tại, là
ta đã không cho phép thực tại được có mặt như nó đang là. Thiền sư Motsugai
khuyên ta,
Buông bỏ đi
những gì ta không có
Quên luôn cả
những điều ta không biết
Và chỉ như vầy,
hãy như-là [Phật]
và cứ chỉ như-là thôi.
Phần II – Thanh thản lòng thiền. Muộn phiền không phủi cũng rơi.
Thật ra, trong mỗi chúng ta đều có những đức tính căn bản của sự bình yên và
trong sáng. Vì vậy mà hạnh phúc cũng chỉ là một biểu hiện tự nhiên thôi, nếu
như ta biết lắng yên, buông những tìm cầu hạnh phúc theo ý riêng tư của mình.
Cũng như bản chất của ánh sáng là toả chiếu, một ánh trăng thì tự nó sẽ toả
sáng, thế thôi.
Và ta sẽ khám phá ra rằng, thật ra mình không cần làm
gì hết, muộn phiền tự nó cũng rụng rơi. Cuộc sống này đang là biểu hiện của
những trang kinh, cho ta đọc. Hãy buông ra đi, mỉm cười đi, cứ an vui và nhìn
xem những đóa hoa vẫn thảnh thơi, tự tại đến đi, và nhàn sinh theo bốn
mùa…
Nỗi buồn không phủi cũng rơi
Niềm vui thư thái cười tươi với mình
Đất trời trăm vạn thư kinh
Ngắm xem hoa có nhàn sinh bốn mùa.
Minh Đức
Triều Tâm Ảnh
Phần III – Ý niệm và thực tại. Giới hạn của hình tướng.
Trong cuộc sống, có nhiều ý niệm, thành kiến mà chúng đã được khắc sâu trong
thâm tâm ta, sâu đến nỗi ta không còn nghi ngờ gì nữa, và tin chắc đó phải là
sự thật. Chúng ta chỉ thấy được một khía cạnh của sự thật, nhưng ta lại nắm
chặt vào đó như là một sự thật trọn vẹn.
Trong cuộc đời có biết bao nhiêu là những bức tường vô
hình do chính ta xây lên từ những thành kiến và cố chấp của mình? Biết bao
lần, vì thiếu sự trong sáng mà chúng ta bị nhốt lại trong những bức tường của
ý niệm, của hờn giận, lo âu, sợ hãi trong ta… kẹt cứng mà mình không thể thoát
ra được.
Nhưng những bức tường này sẽ tự nó xụp đổ, nếu như ta
biết trở về và thấy ra sự thực. Thật ra, ta cũng không cần phải phá vỡ hay
tiêu diệt gì hết, chỉ cần thấy biết nó như thật thôi. Cũng như khi ta nhìn ra
đó chỉ là sợi dây thừng, thì hình ảnh một con rắn ảo kia cũng tự nhiên biến
mất. Ánh sáng của thực tại sẽ chiếu tan bóng tối của ý niệm.
Phần IV – Không phải tất cả đều là ảo. Uống ngụm mặt trời.
Ngài Achan Chah có chia sẻ là ông bao giờ cũng nhìn những đồ vật ông sử dụng
và ưa thích, như là chúng đã bị vỡ hoặc mất đi rồi vậy. Thật ra, tất cả những
gì có mặt trong cuộc sống này, chúng đang hiện hữu, chúng có “thực” nhưng chỉ
là không hoàn toàn “thực” như ta nghĩ tưởng.
Nguyên nhân của khổ đau có thể là do một sự hiểu lầm,
không thực, nhưng nỗi khổ đau đó nơi ta là có thực, khi tim ta đập mạnh, thân
ta mỏi mệt. Phần lớn những đau khổ của ta là do một nhận thức sai lầm về thế
giới và về chính mình.
Những gì còn bị điều kiện (conditioned), thì bản chất
của chúng sẽ là ảo, nhưng nếu biết quan sát, chúng sẽ giúp mở ra một cánh cửa
dẫn ta đến những gì không còn bị điều kiện (unconditioned). Đó là một thực tại
nằm ngoài những khái niệm của mình. Nó biểu hiện ra bằng niềm vui, tình
thương, lòng bi mẫn và sự quân bình.
Phần V – Có thể bao dung được. Buông ra không cần một nỗ lực.
Cuộc sống bao giờ cũng biến đổi và có nhiều những bất ngờ, ta hãy tiếp xử bằng
một thái độ rộng mở. Đừng bao giờ khó khăn với mình quá. Hãy giữ cho lòng mình
được rộng mở và mềm dịu. Sự mềm dịu là thái độ của một tâm bao dung, biết chấp
nhận và thứ tha. Một cái thấy rộng mở với sự kham nhẫn, giúp ta tiếp tục vững
chãi bước tới, nó giúp ta có thể xử lý được những khó khăn và bất ngờ của cuộc
sống.
Sự bao dung là khả năng biết cảm thông với những khổ
đau có mặt, giúp ta bước đi giữa cuộc đời như một dòng suối mát, tiếp nhận
những gì xảy ra mà không đóng kín trái tim mình lại, vẫn giữ được nụ cười, và
tha thứ cho mọi khổ đau.
Phiền não cũng chỉ là một biểu hiện tự nhiên theo điều
kiện. Và tuệ giác, bao dung cũng là những năng lượng thiện lành hiện hữu rất
tự nhiên. Hãy để cho cái tự nhiên chuyển hóa cái tự nhiên.
— Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên
Chuyển hóa mặc cảm tội lỗi
Một trong những hình thức ta nuôi dưỡng phiền giận về chính mình là mặc cảm tội lỗi.
Như kinh nghiệm tôi có trong thời gian tu tập với ngài U Pandita. Khi thiền tập của ta được thâm sâu một chút, thường tự nhiên ta sẽ quán xét lại những hành động sai lầm của mình trong quá khứ. Những việc này không cần ai mời gọi, chúng cũng cứ tự động khởi lên.
ngàn nước ngàn trăng hiện
Buổi tối qua khi tôi ra về trời cũng đã thật khuya! Bước ra ngoài, tôi thấy trăng vằng vặc sáng trên đầu. Con đường nhỏ tôi đi có ánh trăng đổ dài bóng cây. Không gian trời thu trong và mát lạnh. Những nốt nhạc lời thơ vẫn còn nhẹ rơi. Nhạc và thơ bao giờ cũng mang lại cho cuộc đời những niềm vui nho nhỏ bạn hả!
Sáng nay dậy sớm, pha một tách cà phê, ra ngồi sau nhà. Những giọt sương vẫn còn đọng trên lá cỏ. Không khí lạnh buổi sáng làm tách cà phê sáng nay của tôi thấy ấm hơn. Sáng nay, tôi muốn chia sẻ với bạn về vấn đề hạnh phúc.
Một con rắn đến máng nước của tôi
Vào một ngày nắng nóng, và tôi mặc bộ đồ ngủ cho đỡ nóng.
Đến lấy nước uống.
Tối hôm nọ tôi có đến trường nghe đứa con gái mình trình diễn hát chung với
các bạn trong lớp. Khánh Như bây giờ đã lớn, vài năm nữa là đã lên đại học
rồi! Tưởng chừng như mới hôm qua thôi, mỗi ngày vẫn còn đưa nó đến lớp mẫu
giáo. Đêm nay là lần trình diễn cuối năm của lớp nên cũng có khá đông phụ
huynh đến tham dự.
Xe kéo là một loại xe rất thông dụng ở Ấn độ. Tại những thành
phố khác, xe kéo thường được kéo bằng xe đạp hoặc xe gắn máy, nhưng ở
Calcutta xe được kéo bằng người chạy bộ. Mặc dù chúng tôi không thích ngồi
trên xe để cho một người khác kéo, nhưng vì trễ giờ nên chúng tôi không còn
có sự chọn lựa nào khác hơn.
Tôi có ca hát được chăng, 
