Là gì mà cũng không là gì

Ta hãy xem xét một hồ nước. Nó là gì? Điều gì làm “nó” là một hồ nước?

    Nước mưa rơi xuống; nước bốc hơi và thấm xuống lòng đất; nhiều dòng suối chảy vào, và một dòng suối chảy ra. Những thực vật và động vật trong hồ biến đổi luôn, chúng có là một phần của hồ nước không? Còn những con chim, cầm thú, đến đi thì sao? Hay hồ chỉ gồm có khối nước nơi đó? Nếu vậy, thì những con cá thở đem nước vào mang của chúng thì sao? Nước ra vào những mang cá của chúng?

    “Hồ” chỉ là một ý niệm. Không có một hồ nước thật sự nào để ta nắm bắt hay xác định được.

    Hồ là một khái niệm.

    Ta cũng có thể nói như vậy đối với con mèo, đám mây, vì sao, về chính bạn, Thượng đế… bất cứ một điều gì.

    Nhưng dù vậy, bạn cũng không thể nào chính đáng mà nói rằng không có hồ, không có con mèo, không có đám mây…

    Khi ta xem xét bất cứ một điều gì, ta sẽ thấy rằng nó không phải là một cái gì mà cũng không phải là không là gì hết.

Steve Hagen

nguyễn duy nhiên dịch