Dòng sông vẫn chảy trôi

 

Ngày xưa đức Khổng Tử đứng nhìn một dòng sông đang trôi và cất lời cảm thán Thệ giả như tư phù bất xả trú dạ! "Ngày đêm chảy mãi thế này ư!" Một triết gia Hy Lạp cũng nói rằng "Có ai tắm hai lần trong cùng một dòng sông đâu!" Thật vậy, cuộc đời vẫn cứ trôi chảy liên tục có bao giờ ngừng nghỉ. Ta đâu có thể nào bước lại chỗ mình đứng lần thứ hai bao giờ đâu. Không gian cũng vô thường như thời gian.

    Tôi thấy, chúng ta thường nghĩ rằng tuy cuộc đời này thay đổi, nhưng mình thì bao giờ cũng vẫn vậy. Ta bao giờ cũng vẫn mãi là ta. Ta dễ thấy được sự vô thường của cuộc đời, nhưng ít khi chịu nhìn lại để thấy được cái vô thường của chính mình. Triết gia Heracleitus nói rất đúng, chúng ta không bao giờ có thể nào bước chân xuống hai lần trong cùng một dòng sông. Lần thứ nhì ta bước xuống, thì dòng sông ấy đã khác với dòng sông lần trước rồi. Nhưng thật ra, người bước xuống dòng sông lần thứ hai ấy, cũng không còn là một với người bước xuống dòng sông lần thứ nhất. Không phải chỉ có dòng nước đã trôi đi mà chính ta cũng không còn y như xưa nữa! Chúng ta đứng nhìn bức tranh trên bãi cát, đang bị nước dâng lên cuốn trôi đi, tiếc nuối, nhưng đâu hay rằng chính mình cũng đang bị xoá tan đi trong từng mỗi giây phút!

    Vậy mà trong cuộc sống, nhiều khi ta cứ ôm ấp mãi những khổ đau xưa cũ, như không có gì là thay đổi. Ta, người làm khổ ta, và ngay chính nỗi muộn phiền ấy, tất cả đâu còn như xưa nữa, nhưng mình thì vẫn cứ nuôi dưỡng và giữ nó nguyên như vậy. Mà cái tưởng của mình thì bao giờ cũng rất khác với sự thật!

    Trước khi về thăm lại trường cũ, tôi có những tưởng tượng và ký ức về những kỷ niệm xưa. Nhưng khi đứng yên một mình trước không gian ấy, ta lại chợt thấy rằng tất cả không quan trọng và lớn lao như mình nghĩ. Ta bây giờ đã khác. Mặc dù ta bao giờ cũng muốn đóng khung lại những gì trong quá khứ, và không cho phép nó được đổi thay, nhưng làm sao ta có thể tiếp xúc được với thực tại nếu ta không nhận thấy được điều ấy! Biết buông bỏ sẽ mang lại cho ta một cái thấy như thực hơn, và tiếp nhận được những sự kiện mới!

    Mùa đông năm nay chưa thật sự bắt đầu, nhưng vào những hôm âm u và có gió thì trời rất lạnh, mặc vào hai ba lớp áo mà vẫn thấy không đủ ấm. Trên cao có những đám mây xám che ngang khuất hết ánh nắng mặt trời. Bạn biết không, từ dưới này thì những áng mây xám trên cao ấy có vẽ như là một khối đặt, cố định. Nhưng tôi nghe nói, thật ra bản chất của mây là 99.9% rỗng không. Và vì bản chất của nó là rỗng không, cho nên nó sẽ tan biến và đổi thay, bầu trời sẽ trở lại trong xanh, và nơi này sẽ ngập tràn nắng ấm.

    Tôi nghĩ chúng ta cũng thế, chúng ta không cố định, và cũng rỗng không như những áng mây ấy! Dầu cuộc đời có mất mát đến đâu, cũng sẽ không có gì là thật sự hư hao hết. Và tôi nghĩ, cũng nhờ sự rỗng không ấy mà thực tại nhiệm mầu mới có thể có mặt, bạn có thấy vậy không, vì ta đâu thể dính mắc được vào một khổ đau nào đâu?

Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên