lá vàng núi núi bay

 lá vàng núi núi bay

---

Có một câu chuyện thiền. Vào một ngày mưa, có anh chàng nọ tìm đến để tham vấn một vị thiền sư. Trước khi vào cốc của thầy, anh xếp dù để ở bên ngoài. Vị thiền sư rót trà mời anh uống. Anh ta ngồi say mê bàn luận về thế nào là thiền, là thực tập chánh niệm. Chợt vị thiền sư hỏi anh, khi nãy vào đây, anh đã để chiếc dù của mình ở bên phía nào của cửa vào? Bên phải hay bên trái? Anh chợt dừng lại và biết rằng mình không hề nhớ là mình đã làm gì.

Chỉ là ghi nhận thực tại tự nhiên

Nhưng có lẽ câu chuyện ấy không phải để khuyên ta phải nỗ lực ghi nhớ hết mỗi chi tiết hành động của mình. Tôi nghĩ, ý của vị thiền sư chỉ nhắc nhở là ta nên trở về có mặt trong giờ phút hiện tại này. Và khi mình có mặt trong giờ phút hiện tại thì cảnh vật sẽ sáng hơn, sự việc cũng tỏ rạng hơn. Vì thói quen, chúng ta cứ mê mãi để tâm rong ruổi theo những câu chuyện buồn vui trong tưởng tượng.

    Nếu bất ngờ có ai hỏi tôi sáng nay vào thiền đường tôi đã để đôi dép của mình ở bên góc nào, có lẽ tôi cũng không trả lời chắc chắn được. Nhưng tôi biết có một chiếc lá màu cam đỏ nằm cạnh đó. Sáng nay tờ lá ấy đã theo bước chân tôi qua cánh cửa mở rộng mà bay vào đây. Và tôi đã nhặt nó để cạnh đôi dép của mình. Tôi nhớ vậy.

    Từ chánh niệm có nghĩa là nhớ, là ghi nhận. Ghi nhận thực tại này như nó đang có mặt. Nhớ thì biết là nhớ, quên thì biết là quên. Nhờ ghi nhận rõ ràng mà tôi thấy biết rằng, những buồn giận đến rồi sẽ đi, như mây qua bầu trời, ta không cần phải phản ứng hay để bị chúng sai xử; rằng chúng ta rộng lớn hơn những khổ đau của mình; và khổ đau nào thì cũng chỉ bởi ở “lòng người mà ra...”

Chiếc lá thu vô sự

Tôi cũng nhận thấy được điều này, là làm việc và bận rộn là hai chuyện hoàn toàn khác nhau.

    Có những lúc tuy ta làm mọi việc mà mình vẫn có thể là một người vô sự. Và cũng có nhiều khi ta đóng cửa không làm gì hết, mà mình vẫn rất đa sự, và trong lòng bận rộn nhiêu khê.

    Trong chiếc lá màu cam đỏ bay vào thiền đường sáng nay, tôi thấy nhiều tháng trước nó là một chồi non nhỏ trên cành, mang ánh sáng mặt trời nuôi thân cây lớn. Rồi những tháng hè nó làm bóng mát che cho tôi ngang qua đây. Và mùa thu này nó hoá thân thành sắc màu thật đẹp.

    Sáng nay chiếc lá ấy theo gió rơi xuống trên lối tôi đi, và sẽ tiếp tục nuôi dưỡng cho rừng cây xanh tươi ngày mai. Chiếc lá thu ấy có bận rộn không, hay nó vẫn đang sống một đời vô sự bạn nhỉ?

    Trưa nay, tôi một mình leo tắt ngang đồi, theo những tảng đá cao lên chiếc ghế trên đỉnh. Ngồi đây tôi thấy khu rừng bên kia là một biển sắc màu, có từng cụm màu nhỏ ngả nghiêng và lay trong gió, từ xa nhìn như một dãy san hô rất linh động.

Lá vàng núi núi bay

Mùa thu là mùa của lá và gió. Lá và gió hợp nhau thành những âm thanh thật vui và mầu nhiệm. Tiếng lá không buồn, không lo âu, không mệt mỏi. Tiếng lá reo vui hạnh phúc.

    Sáng nay trên con đường xuống thiền đường, tôi thấy có ngàn tờ lá theo những cơn gió lớn bay đầy trời, trên con đường đi, trên không trung, trên những bước chân, trên vai, trên áo, trên tăng thân tôi. Tôi bất chợt phải dừng lại và đứng cho thật yên. Gió và lá mang đi những mệt mỏi và muộn phiền của đời sống. Khi mình được yên rồi thì có bận rộn làm gì, cuộc đời mình cũng vẫn yên!

    Trên con đường tu học cũng thế, nếu ta có làm được gì thì có lẽ cũng nhờ mình bắt đầu là một người vô sự. Nhờ biết không làm gì mà mình lại có thể làm được hết tất cả.

    Ngồi đây viết mà tôi nghe lá rơi chung quanh và tiếng gió reo vang ở trên cao. Tôi ngước lên nhìn. Có một chiếc lá màu tím đỏ cứ lang thang mãi trên không gian như sẽ không bao giờ chạm đất. Trời sắp chiều. Tôi định leo theo con dốc đá trở về, nhưng chợt nhớ mấy câu thơ của thi hào Vương Bột.

Tràng giang bi dĩ trệ,

Vạn lý niệm tương quy,

Huống phục cao phong văn,

Sơn sơn hoàng diệp phi.

 

Tràng giang buồn ở mãi,

Muôn dặm muốn về ngay,

Huống chi chiều lộng gió,

Lá vàng núi núi bay.

— Duy Nhiên