đâu chỉ của mình trăng thôi
Có những khổ đau trong cuộc sống bởi do ta tự đặt ra những khuôn mẫu cứng nhắc, rồi đóng khung và nhốt kín hạnh phúc của mình. Và ta loay hoay trong khổ đau để mong tìm một giải pháp. Mà nếu như tự mình nhốt mình lại, thì cũng chỉ tự mình mới có thể cho phép mình thoát ra được thôi.
Tháo gở bằng cái thấy như thực
Để thoát khỏi ràng buộc, chúng ta phải nhận diện và hiểu rõ những gì đang trói buộc mình. Nhiều khi, những ràng buộc này không phải do hoàn cảnh bên ngoài, mà do sự cố chấp hoặc phản ứng của chính chúng ta với những gì đang xảy ra. Tuy nhiên, chính nhờ những khó khăn ấy, chúng ta có thể nhận diện khổ đau ngay từ gốc rễ của nó.
Thiền sư Lâm Tế viết, "Chúng ta không thể nào giải quyết được những vấn đề của quá khứ, trừ khi qua sự liên hệ với hoàn cảnh hiện tại. Lúc cần thay đồ thì ta mặc áo vào, đến khi cần lên đường thì ta bước ra đi. Có vậy thôi!" Ta chỉ có thể giải quyết được những vấn đề của quá khứ, hoặc chăm sóc cho các dự án ở tương lai, qua sự ứng xử của mình trong khoảnh khắc hiện tại.
Và theo như ngài Lâm Tế, thật ra ta cũng không cần làm một việc gì phi thường, chỉ cần biết quan sát những gì đang có mặt trong thân tâm mình, khi tiếp xúc với chung quanh. Nhưng quan sát không phải để ta tìm kiếm một tuệ giác hay một giải pháp nào đó, mà là biết nhận diện để tự khám phá ra những gì đang có mặt ngay ở nơi mình.
Những khi ta có vấn đề với người thân, khi cảm thấy bất an, đối diện với một khó khăn, hay trong lúc lo sợ và bối rối… ta hãy quay nhìn lại những gì đang xảy ra một cách trung thực, với một tâm không mong cầu. Được bấy nhiêu thôi vấn đề cũng sẽ tự nó được chuyển hóa nhiều rồi, nhờ ta biết thấy ra những gì đang thật sự có mặt.
Thật ra vấn đề không phải là ta nên giải quyết như thế nào, mà quan trọng là ta có thấy rõ chính mình trong khoảnh khắc này không. Thấy đúng rồi thì mình mới có thể làm đúng được. Đôi khi chúng chỉ đơn giản như là mặc một chiếc áo, uống một tách cà phê, ngồi chờ một chuyến xe, bước đi trên con đường nhỏ… nhưng ta trọn vẹn với việc mình đang làm.
Đâu phải của mình trăng thôi
Khi muốn đến một đỉnh núi xa, chúng ta không thể đi theo một con đường thẳng duy nhất hay bám vào một khuôn mẫu cố định nào được. Sẽ có những lúc mình đi lệch sang trái hoặc bước lạc sang phải. Nhưng nếu như ta cứ tiếp tục biết nhìn lại và có mặt trong giờ phút hiện tại, giữ cho trong sáng và tự nhiên, thì nó sẽ tự biết sửa chửa và điều chỉnh lại, mà không cần đến sự can thiệp của ta. Nếu như ta biết cẩn trọng, mỗi bước chân sẽ làm mới lại con đường mình đi.
Có lẽ vì chưa thấy được sự tự nhiên ấy, nên ta thường tìm kiếm hạnh phúc nơi một phương tiện nào đó bên ngoài. Mặc dù những khuôn mẫu đôi khi cũng cần thiết, nhưng ta cũng nhớ quay trở về lại với chính mình bạn nhé. Tôi nhớ bài thơ của thiền sư Myoe, thế kỷ 13,
Tâm tôi rạng ngời
Ánh sáng tinh khôi
Mà trăng cứ ngỡ
Đấy là ánh sáng
Của mình trăng thôi
Thiền
sư Myoe (Nhật Chiêu dịch)
Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên
