còn nương tựa thì còn dao động

còn nương tựa thì còn dao động

---

Có một vị phú hộ kia rất giàu có, nhưng ông không có hạnh phúc. Một hôm ông tuyên bố với mọi người rằng, ông có một viên ngọc quý báu nhất trong gia tài của mình, và ông hứa sẽ tặng cho người nào có thể chỉ cho ông biết cách làm sao để có hạnh phúc. Nhưng vẫn không ai có thể trả lời được câu hỏi ấy cho ông.

    Một hôm, có người nói với ông rằng có một vị đạo sĩ sống trên một ngọn đồi nọ, tuy ông ta sống một mình nhưng rất an lạc, nếu ông tìm đến hỏi thì có lẽ vị đạo sĩ ấy sẽ chỉ cho ông cách nào để có được hạnh phúc.

Quý hơn viên ngọc quý.

Ông phú hộ bèn lên đường đi tìm gặp vị đạo sĩ. Sau mấy ngày đường, ông gặp được vị đạo sĩ trong một khu rừng sâu. Ông nói "Thưa Ngài, xin Ngài hãy chỉ cho tôi phương cách nào để có được hạnh phúc. Tôi có viên ngọc quý này, nó cũng là cả gia tài của tôi, và tôi sẽ sẵn sàng dâng tặng ngài, nếu như ngài có thể giúp cho tôi." 

    Vị đạo sĩ thinh lặng hồi lâu rồi nói, "Thế viên ngọc của ông đâu hãy mang ra cho ta xem thử!" Ông phú hộ cầm viên ngọc quý ra và đưa cho vị đạo sĩ xem. Đột nhiên, vị đạo sĩ lấy viên ngọc quý từ trong tay ông phú hộ và bước đi mất hút vào rừng sâu. Ông phú hộ hoảng hốt không kịp phản ứng vì sự việc xảy ra quá bất ngờ.

    Sau khi lấy lại được bình tĩnh, ông vội vã đi tìm vị đạo sĩ và trong lòng rất đau đớn vì vừa đánh mất hết cả gia sản của mình. Với một tâm trạng khổ đau và nuối tiếc, ông lang thang khắp nơi tìm kiếm. Đến khi trời bắt đầu nhá nhem tối, ông mệt mỏi và tuyệt vọng ngồi xuống dưới một gốc cây. Khi ấy, từ xa ông chợt thấy bóng dáng của vị đạo sĩ đang chậm rãi đi lại nơi ông ngồi. Vị đạo sĩ không nói một lời nào, bước lại gần và cầm viên ngọc đưa trả lại cho ông. Trong giây phút ấy, ông phú hộ chợt thấy mình là một người rất hạnh phúc…

Còn nương tựa thì còn dao động

Chúng ta tuy không có một viên ngọc quý như ông phú hộ trong câu truyện ấy, nhưng chúng ta cũng có những thứ mà nếu mất đi chắc mình sẽ rất khổ đau. 

    Khổ đau và bất an chỉ có mặt khi ta có một sự dính mắc nào đó. Và nhiều khi cũng như ông phú hộ ấy, ta lại cứ tưởng rằng mình đã có thể buông bỏ chúng được rồi. Mà nếu như ta chưa nhận thấy được điều ấy thì mình cũng khó thể nào thật sự có được hạnh phúc.

    Có một vị thiền sư nói rằng, trong đạo Phật sự tu tập không phải là một sự rèn luyện để ta được trở thành một cái gì đó, cho dù đó là hạnh phúc hay tốt đẹp hơn, mà tu tập là một sự buông xả để ta không trở thành một cái gì hết. Vì hể còn trở thành một cái gì là nó vẫn còn cần có sự nương tựa, mà ‎"Cái gì có nương tựa, cái ấy có dao động. Cái gì không nương tựa, cái ấy không dao động." (Kinh Phật Tự Thuyết - Udàna).

    Chúng ta không có sự an tĩnh, có lẽ là vì ta chưa thật sự thấy được những gì mình còn mong cầu, những gì mình vẫn còn đang nương tựa. Vị đạo sĩ ấy đã chỉ cho ông phú hộ thấy rõ rằng, ông không thể nào có được hạnh phúc, nếu như ông vẫn chưa thật sự thấy được những gì mình vẫn còn đang bị dính mắc. Mà đôi khi những dính mắc ấy cũng rất là vi tế, như là muốn có được tuệ giác, giải thoát, an lạc... dầu hay đẹp đến đâu chúng cũng có thể mang lại cho ta những bất an không cần thiết. Một cái thấy sáng tỏ, biết buông xả, là bước đầu quan trọng trên con đường hạnh phúc.

Biết thành thật với chính mình

Và sự buông xả ấy đòi hỏi ta phải biết quay lại và thành thật với chính mình. Đôi khi cái nguyên nhân khổ đau cũng rõ rệt và hiển nhiên, ngay ở chính nơi ta, nhưng chúng ta thì cứ mãi lo trách móc và tìm kiếm ở một nơi xa xôi nào khác.

    Như câu truyện người mất chìa khóa. Có lần một người hàng xóm đi ngang thấy ông Nasrudin đang bò dưới đất ngoài đường. Anh dừng lại hỏi "Ông đang tìm gì thế? Ông trả lời "Tìm cái chìa khóa của tôi." Và cả hai người cùng bò xuống đất đi tìm. Tìm một hồi lâu không thấy, người hàng xóm hỏi, "Ông làm rơi chìa khóa ở nơi đâu vậy? Nasrudin trả lời "Tôi đánh mất chìa khóa trong nhà. Người bạn thắc mắc, "Vậy chứ tại sao ông lại tìm chìa khóa ở đây? Ông trả lời "Bởi vì ở ngoài đây có nhiều ánh sáng hơn. Trong kia tối quá!"

    Con đường tu học là một con đường hạnh phúc. Và trong đạo Phật thì hạnh phúc ấy chỉ thật sự có mặt khi ta biết buông xả và bớt dính mắc hơn. Nhưng nếu như ta chưa biết quay lại và thành thật với chính mình thì làm sao ta có thể thấy rõ mà buông ra được, phải không bạn?

— Minh Tánh Nguyễn Duy Nhiên